Johannes Andersen: de kwintessens van organisch Deens design
Achter de leidende figuren van vintage Deens design die het kleinste Scandinavische land beroemd hebben gemaakt om zijn design - Hans WEGNER, Arne JACOBSEN, Borge MOGENSEN, Finn JUHL, Verner PANTON - staan andere ontwerpers die minder bekend zijn, maar die net zoveel hebben bijgedragen aan de uitmuntendheid van Deense meubels. Johannes ANDERSEN (1903-1997) is een van hen. Minder bekend dan zijn illustere tijdgenoten, produceerde hij niettemin enkele van de meest elegante meubelstukken in Scandinavisch design. Dit artikel brengt een eerbetoon aan hem en blikt terug op zijn mooiste creaties.
Johannes ANDERSEN werd in 1903 geboren in Aarhus, Denemarken. Hij ging in de leer als meubelmaker en behaalde zijn diploma in 1922. Halverwege de jaren 30, toen modern Deens design aan populariteit won buiten Denemarken, opende hij zijn eigen werkplaats, terwijl hij bleef samenwerken met andere designhuizen, waaronder CFC Silkeborg, Uldum Møbelfabrik in Denemarken en Trensum in Zweden.
Johannes ANDERSEN droeg bij aan de dynamiek van de Scandinavische meubelindustrie en populariseerde, samen met vele andere architecten en ontwerpers uit zijn land, de uitmuntendheid van Deens design in een gunstige context. Terwijl Scandinavisch design al bekend was voor de Tweede Wereldoorlog, verwierf Deens design zijn adelbrieven in de nasleep van de Tweede Wereldoorlog en vestigde het zich op het internationale toneel in de jaren 50 en 60. Johannes ANDERSEN profiteerde hier duidelijk van. Johannes ANDERSEN profiteerde uiteraard van dit momentum, maar hij dankte zijn erkenning als ontwerper ook aan zijn bijzondere talent, dat hem ertoe bracht meubels in hout van uitzonderlijke kwaliteit te ontwerpen.
Wat heeft het gemeen met 'made in Denmark'? We zijn geneigd om deze vraag met een enthousiast "Alles" te beantwoorden, zo veel zelfs dat het symbool staat voor de knowhow en de "Hygge" levensstijl die alleen bij de Denen hoort! Scandinavische meubels stonden bekend om hun kenmerkende vormen, vloeiende contouren en "ingetogen chic". Andersen volgde deze esthetiek zeker in zijn ontwerpen. Als je naar zijn werk kijkt, zie je ook gemakkelijk de invloeden van de cultuur en de omgeving die hem omringden. De kenmerken van het Scandinavische ethos zijn aanwezig, maar geïnterpreteerd op een manier die uniek is voor Andersen.
De meubels van ANDERSEN, die kenmerkend zijn voor Deens design, zijn gemaakt van massief hout - veelal teak - om warmte te brengen in interieurs, de lijnen zijn strak en het ontwerp is functioneel. ANDERSEN onderscheidde zich door de meer organische benadering van vorm, waar Deense ontwerpers bekend om staan. Wat kunnen we bijvoorbeeld zeggen over de beroemde salontafels die door de ontwerper zijn ontworpen? Terwijl we misschien een rechthoekige of zelfs ovale vorm zouden verwachten, ontwierp ANDERSEN stukken met gebogen oppervlakken en afgeschuinde randen die het concept van een sober ontwerp verzachten, zonder het ooit te overdrijven. Dit geldt met name voor de beroemde CAPRI tafels en de Smile Cofee Table.
Net als zijn landgenoten Ib Kofod-Larsen, Niels Otto Moller, Arne Vodder en Gunni Omann heeft Johannes ANDERSEN het meubelmaken verheven tot een kunstvorm, waar zijn nauwgezette aandacht voor detail wordt gewaardeerd. Zijn enfilades zijn bijvoorbeeld ontworpen om meerdere opbergvakken, dubbele laden en gebogen schuifdeuren te herbergen. De details van de handgrepen en schuifdeuren zijn bijzonder minutieus. In de pure traditie van Scandinavisch design zijn de meubels ontworpen om functioneel te zijn.
Een ander kenmerk van de door ANDERSEN ontwikkelde stijl is een ontwerp dat gericht is op comfort en mensen. De stoelen en banken van ANDERSEN zijn ontworpen voor een comfortabele zithouding. Dit was het geval bij de barkrukken ontworpen door ANDERSEN, met een holle zitting ontworpen om "het lichaam te wiegen, waardoor de perfecte balans tussen comfort en design ontstaat". Hetzelfde geldt voor de CAPRI sofa, een van de meest gewilde stukken door veeleisende verzamelaars: opvallende rondingen, een zeer "hygge" omhullend ontwerp, voor maximaal comfort. ANDERSEN heeft ook eetkamerstoelen ontworpen met gebogen rugleuningen die niet alleen stijl toevoegen, maar ook ongelooflijk comfort.
Met betoverende vormen die puur blijven, nooit "te veel", een functioneel ontwerp dat is aangepast aan het gebruik en een onberispelijke kwaliteit van de afwerking van het houtwerk, belichamen de meubels die zijn ontworpen en ontworpen door Johannes ANDERSEN de kwintessens van vintage Deens design.
Tijdens zijn leven verwierf Johannes ANDERSEN een internationale reputatie die hij vandaag de dag nog steeds geniet, ook al was hij niet de meest populaire ontwerper van zijn tijd. Vandaag de dag zijn verzamelaars bereid om veel geld te betalen voor zijn meubels, omdat ze de uitzonderlijke kwaliteit en visueel verbluffende ontwerpelementen waarderen.
François Boutard
